Soorten rosmolens
Een rosmolen is een molen die wordt aangedreven door een paard (ros) of een ezel. Het principe van het malen is hetzelfde als bij andere molens.
Rosmolens zijn al bekend uit de Romeinse tijd en werden voor vele doeleinden gebruikt: het malen van graan tot meel, het uitpersen van zaden tot olie, stro hakselen of bemaling van water. Daarnaast zijn vele rosmolenvarianten bekend zoals: de buskruit-, wasserij-, houtzaag-, cement-, mosterd-, run-, vlas-, klei- en turfmolen.
Op bovenstaand model is de constructie van een rosmolen duidelijk te zien.
Bron: www.molendevlieger.nl
De meeste bekende vorm is echter de grutmolen. Hierbij worden boekweitkorrels gebroken, waarna ze grutten worden genoemd. Vervolgens worden de grutten gemalen tot boekweitmeel. Grutten vormden eeuwenlang het volksvoedsel, totdat de aardappel werd ingevoerd.
De grotere rosmolens waren bouwsels waarin de molenstenen binnen in een gebouw over elkaar rolden of schuurden, terwijl het paard of het stel paarden buiten het bouwwerk liep. De aandrijving gebeurde dan via een balk die aan de top van het dak bevestigd was en waaraan verticaal naar beneden een 'boom' bevestigd was, waaraan beneden een tandwielmechanisme was gemaakt.
Bron: www.zogaatdemolen.nl Bron: www.beroepenvanvroeger.nl
Paarden hadden oogkleppen voor om niet gek te worden van het eentonige rondjes lopen. Een ander verhaal hierover is dat paarden zelf een zandloper in de gaten hielden. Wanneer die leeg was stopte het dier met lopen om afgelost te worden. Zo niet, dan kreeg het de kolder in de kop…. (de kolder of koller is de rondgang in de rosmolen.
Latere ontwikkelingen van de rosmolen leidden onder anderen tot het type göpel, die ook wel paardenmanege werd genoemd. Een andere ‘moderne’ variant was de paardenspil , waarmee bij de riviervisserij grote netten werden binnengehaald.
Bron: www.freddy11wandelt.blogspot.nl